Zobowiązanie gwaranta
Gwarancja – jednostronne zobowiązanie gwaranta do zapłaty określonej w gwarancji kwoty w całości lub w części na rzecz innej osoby – wierzyciela, w przypadku gdy dłużnik nie wykona zobowiązania albo wykona je nienależycie, a także do naprawienia szkody wierzycielowi na określonych warunkach (np. gdy dłużnik stanie się niewypłacalny oraz w innych przypadkach). Jest to dodatkowe (subsydiarne) zobowiązanie osoby trzeciej, będące środkiem zabezpieczenia zobowiązań.
Podmiot prawny udzielający gwarancji musi posiadać takie uprawnienie, tj. powinno ono być przewidziane w jego statucie. Bank upewnia się, czy osoba prawna ma wystarczający majątek, aby móc zwrócić kredyt i wykonać wszystkie zobowiązania związane z kredytem za kredytobiorcę, jeżeli zostanie tego wymagana. Gwarancja może zostać udzielona na całość kredytu wraz z odsetkami i karami umownymi albo na jego część. Gwarancja musi mieć formę pisemną. Niezachowanie tego wymogu powoduje nieważność gwarancji.
Na podstawie gwarancji osoba trzecia zobowiązuje się spełnić wobec banku świadczenie zwrotu kredytu i związanych z tym zobowiązań, jeżeli dłużnik, za którego udzielono gwarancji, nie wykona w terminie zobowiązań określonych w umowie kredytowej, i dopiero po tym, jak prawnie zostanie potwierdzona niewypłacalność dłużnika. Oznacza to, że odpowiedzialność gwaranta ma charakter subsydiarny.
Zobowiązanie gwaranta wobec wierzyciela jest niezależne od zobowiązania głównego, dla którego wykonania gwarancja została udzielona, nawet wtedy, gdy w treści gwarancji zobowiązanie to zostało wskazane. Po wykonaniu zobowiązania za dłużnika, gwarant nabywa prawo regresu wobec dłużnika.
Po otrzymaniu od wierzyciela żądania spełnienia zobowiązania gwarant jest zobowiązany niezwłocznie poinformować o tym dłużnika oraz przekazać mu kopie żądania wierzyciela i dołączonych dokumentów. Gwarant ma prawo odmówić spełnienia żądania wierzyciela, jeżeli żądanie lub dołączone dokumenty nie spełniają warunków gwarancji albo zostały złożone po upływie terminu obowiązywania gwarancji. O odmowie zaspokojenia żądania gwarant jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić wierzyciela. Jeżeli gwarant dowie się, że zobowiązanie zabezpieczone gwarancją zostało wykonane, wygasło z innych przyczyn lub zostało uznane za nieważne, jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym wierzyciela i dłużnika. Po takim zawiadomieniu, jeżeli wierzyciel ponownie zwróci się z żądaniem spełnienia zobowiązania, gwarant jest zobowiązany spełnić żądanie wyłącznie wtedy, gdy wierzyciel przedstawi dowody, że zobowiązanie nadal istnieje i jest ważne.
Gwarancja bankowa oznacza, że bank lub inna instytucja kredytowa (gwarant) w formie pisemnej zobowiązuje się zapłacić wierzycielowi dłużnika określoną kwotę pieniędzy na żądanie wierzyciela. Za udzielenie gwarancji dłużnik uiszcza gwarantowi wynagrodzenie określone w umowie zawartej między dłużnikiem a bankiem. Gwarancja bankowa wchodzi w życie od momentu jej udzielenia, o ile w gwarancji nie przewidziano inaczej. Żądanie wierzyciela dotyczące realizacji umowy musi być złożone bankowi w formie pisemnej wraz z wszystkimi wymaganymi dokumentami. W żądaniu należy wskazać, w jaki sposób dłużnik naruszył zobowiązanie główne zabezpieczone gwarancją.
Gwarancja bankowa wygasa, gdy:
- Bank wypłaci wierzycielowi kwotę określoną w gwarancji;
- Upływa termin ważności gwarancji określony w jej treści;
- Wierzyciel zrzeka się swoich praw wynikających z gwarancji i zwraca ją bankowi lub składa bankowi pisemne oświadczenie o zrzeczeniu się tych praw.
Bank, dowiedziawszy się o wygaśnięciu gwarancji, jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym dłużnika.
Bank i dłużnik mogą w umowie określić prawo regresu banku wobec dłużnika, jeśli bank wypłaci wierzycielowi kwotę określoną w gwarancji. Bank nie ma prawa żądać od dłużnika w drodze regresu kwot, które nie są związane z gwarancją lub które zostały wypłacone z powodu niewykonania albo nienależytego wykonania zobowiązań banku wobec wierzyciela.