Porozumienie stron dotyczące zastąpienia jednego zobowiązania innym
Zobowiązanie wygasa, jeżeli strony, zamiast dotychczasowego zobowiązania, w drodze porozumienia tworzą nowe zobowiązanie, które zastępuje zobowiązanie pierwotne i różni się od niego przedmiotem lub sposobem wykonania (nowacja).
Nowacją uważa się również zastąpienie pierwotnego dłużnika nowym dłużnikiem, gdy wierzyciel zwalnia pierwotnego dłużnika z wykonania zobowiązania. W takim przypadku nowacja jest możliwa bez zgody pierwotnego dłużnika.
Za nowację uznaje się także działania, gdy na podstawie nowej umowy nowy wierzyciel zastępuje poprzedniego, a dłużnik zostaje zwolniony z wykonania zobowiązania wobec poprzedniego wierzyciela.
Nowacja nie jest domniemywana, dlatego w każdym przypadku musi być wyraźnie i jednoznacznie wyrażona. Nowacja jest możliwa tylko wtedy, gdy istnieje ważne zobowiązanie pierwotne. W Republice Litewskiej zabronione jest stosowanie nowacji wobec zobowiązań dotyczących naprawienia szkody wyrządzonej uszkodzeniem ciała lub pozbawieniem życia, a także wobec zobowiązań ściśle związanych z osobą stron.
Przedłużenie lub skrócenie terminu wykonania zobowiązania, wydanie dokumentu potwierdzającego istnienie zobowiązania lub jego zmiana, jak również inna dodatkowa modyfikacja zobowiązania nie jest traktowana jako nowacja.
Prawo zastawu (hipoteka) oraz inne dodatkowe (poboczne) prawa wynikające z pierwotnego zobowiązania wygasają w przypadku nowacji, z wyjątkiem sytuacji, gdy strony uzgodnią ich zachowanie. Jeżeli nowacja polega na zastąpieniu pierwotnego dłużnika nowym, a pierwszy zostaje zwolniony z wykonania zobowiązania, to zastaw (hipoteka) zabezpieczający wykonanie zobowiązania nie może zostać przeniesiony na majątek nowego dłużnika. Zastaw (hipoteka) ustanowiony na majątku pierwotnego dłużnika zwolnionego z obowiązku wykonania zobowiązania może zostać zachowany tylko wtedy, gdy ten wyrazi na to zgodę. W przypadku, gdy nowy dłużnik nabywa od pierwotnego dłużnika przedmiot, do którego prawa są ograniczone przez zastaw (hipotekę), zastaw (hipoteka) pozostaje w mocy, jeśli nowy dłużnik się na to zgodzi.
Gdy nowacja polega na zastąpieniu pierwotnego dłużnika nowym, nowy dłużnik nie może podnosić wobec wierzyciela zarzutów, które mógłby podnieść wobec pierwotnego dłużnika, ani zarzutów, które pierwotny dłużnik mógłby podnieść wobec wierzyciela. Jednakże dłużnik może żądać uznania za nieważną czynności prawnej, z której wynika jego zobowiązanie. W przypadku nowacji między wierzycielem a głównym dłużnikiem, poręczyciel dłużnika zostaje zwolniony z obowiązku wykonania zobowiązania. W takim przypadku zobowiązanie nie wygasa, jeśli wierzyciel żąda, aby w nowacji uczestniczył poręczyciel, a ten odmówi udziału.