Mienie ruchome i nieruchome: definicje i różnice
Majątek dzieli się na ruchomy i nieruchomy. Nieruchomości to zazwyczaj grunty oraz inne obiekty związane z gruntem, których nie można przenieść z jednego miejsca na drugie bez zmiany ich przeznaczenia i istotnego obniżenia ich wartości (budynki, instalacje, nasadzenia i inne obiekty, które ze względu na swoje przeznaczenie i charakter są nieruchomościami).
Grunt jest podstawowym składnikiem nieruchomości. Nieruchomości muszą być zarejestrowane w rejestrze publicznym. Można rejestrować jedynie zidentyfikowane działki gruntu (utworzone zgodnie z przepisami ustawy) — w Republice Litewskiej odbywa się to w Rejestrze Nieruchomości.
Charakterystyczne cechy prawnego reżimu nieruchomości na Litwie:
- prawo własności i inne prawa rzeczowe muszą być zarejestrowane,
- zobowiązanie dotyczące nieruchomości wykonywane jest w miejscu jej położenia,
- własność i inne prawa rzeczowe na nieruchomościach podlegają prawu kraju, w którym nieruchomość się znajduje,
- termin zasiedzenia nieruchomości wynosi dziesięć lat,
- umowy dotyczące praw rzeczowych do nieruchomości wymagają formy notarialnej.
Aby obiekt był uznany za nieruchomy, musi być trwale związany z gruntem w taki sposób, że nie można go przenieść bez zmiany przeznaczenia i utraty wartości. Wiele takich obiektów można technicznie przemieścić, ale zmiana przeznaczenia oznacza zmianę samego przedmiotu, dlatego nie są one traktowane jako ruchome.
Niektóre rzeczy ruchome, określone w ustawach jako z natury ruchome (np. statki i statki powietrzne), są zrównane z nieruchomościami ze względu na charakterystyczną dla nieruchomości cechę prawną – obowiązkową rejestrację. Ustawy mogą również uznać inne mienie za nieruchomości. Podział obiektu nieruchomości to sposób kształtowania obiektu nieruchomości, polegający na wydzieleniu – na wniosek współwłaścicieli – części obiektu nieruchomości zarejestrowanego we Wspólnym Rejestrze Nieruchomości jako współwłasność, przy czym wydzielone części stają się odrębnymi obiektami nieruchomości.
Podział działek gruntu to sposób formowania i przekształcania działek gruntu, w ramach którego – na żądanie jednego lub kilku współwłaścicieli – z działki gruntu będącej współwłasnością wydzielane są części należące do tych współwłaścicieli i przekształcane w odrębne działki. Działki gruntu dzielone są poprzez zawarcie umowy, która musi być poświadczona notarialnie, z wyjątkiem przypadków, gdy przekształcana jest działka (działki) należąca do jednej osoby. W przypadku wydzielenia części działki gruntu w naturze, a także przy amalgamacji działek gruntu, do umowy należy dołączyć plany nowo utworzonych działek gruntu, sporządzone zgodnie z procedurą określoną przez upoważnioną przez rząd instytucję.
W przypadku podziału działek gruntu właściciele przekształcanych działek, zawierając umowę o podziale, są zobowiązani do poinformowania o tym osób trzecich, które posiadają prawa do tych działek, zarejestrowane w litewskim Rejestrze Nieruchomości. Nie mogą być dzielone działki gruntu, które są zajęte na mocy postanowienia o areszcie, ani działki będące przedmiotem sporu sądowego.