Windykacja długów (należności) na Litwie
Windykacja należności – to całokształt czynności (poszukiwanie dłużnika i jego majątku, analiza sytuacji finansowej dłużnika, przedstawienie roszczeń dłużnikowi, negocjacje, wyegzekwowanie należności w trybie przesądowym, wyegzekwowanie należności drogą postępowania sądowego, spisanie długów beznadziejnych, zakup wierzytelności i in.), których celem jest szybkie i skuteczne wyegzekwowanie należności z wykorzystaniem jak najmniejszych nakładów. Są dwa etapy wyegzekwowania należności: na drodze przesądowej oraz na drodze sądowej.
Wyegzekwowanie należności na drodze przesądowej na Litwie
Wyegzekwowanie należności w trybie przesądowym to całokształt czynności, których celem jest zwrot należności wierzycielowi w maksymalnie krótkim okresie czasu drogą pozasądową. Przez wyegzekwowanie długów na drodze przesądowej dążymy do zwrotu należności w trybie pozasądowym, bez zastosowania przymusowej windykacji. Różnorodnymi sposobami zgodnymi z prawem dążymy do wyegzekwowania należności drogą polubowną.
Pozasądowe wyegzekwowanie należności jest skutecznym narzędziem zmuszającym dłużnika do spłaty zobowiązań finansowych. Jest to najtańszy i najszybszy sposób odzyskania od dłużnika swoich pieniędzy.
Pozasądowe wyegzekwowanie należności odbywa się przez negocjowanie z dłużnikiem sposobu, terminów oraz warunków zwrotu należności. W trakcie tego procesu zbieramy informacje dotyczące dłużników; prowadzimy rozmowy; w trakcie negocjacji dążymy do tego, by nastąpił zwrot należności wierzycielowi i nie zostały zerwane przyjazne stosunki z partnerami lub klientami; upominamy i zachęcamy do spłaty dłużnika, który zalega ze spłaceniem w terminie; w przypadku, gdy dłużnik odmówi spłacenia należności ostrzegamy go przed możliwymi konsekwencjami prawnymi; dokonujemy oceny kondycji finansowej dłużnika; ustalamy i uzgadniamy terminy spłacenia zadłużenia; podpisujemy harmonogram spłacenia należności i (lub) weksel; prowadzimy nadzór nad przebiegiem spłaty aż do całkowitej spłaty zadłużenia.
Sądowe dochodzenie należności
Nie zawsze udaje się wyegzekwować należności na drodze przesądowej. Wpływ na to mają pewne okoliczności – brak dowodów, bardzo długi termin zwlekania z wywiązaniem się z zobowiązań, niewykonanie lub częściowe wykonanie zobowiązań przez dłużnika i in.
Jeśli dłużnik nie skorzystał z możliwości spłaty należności w drodze przesądowej, wyegzekwowanie należności odbywa się na drodze sądowej. W tym przypadku są stosowane różnorodne środki przymusowe takie, jak wyegzekwowanie ze środków lub z majątku dłużnika, z posiadanych przez niego kwot pieniężnych oraz inne środki przymusowe. Wyegzekwowanie należności na drodze sądowej obejmuje przygotowanie i złożenie do sądu dokumentów procesowych (pozwu, wniosków, odpowiedzi na pozew, dubliki, trypliki, osobnych zażaleń, oświadczeń w postępowaniu nakazowym, umów polubownych, innych dokumentów procesowych) reprezentację klienta oraz jego interesów przed sądem; sprawowanie nadzoru nad wykonaniem orzeczeń sądowych, postanowień, decyzji sądowych oraz nakazów w sprawach cywilnych; przygotowanie skarg apelacyjnych oraz reprezentacja przed sądem apelacyjnym; inicjowanie postępowania upadłościowego.
Jeśli dłużnik nie dokonuje spłaty, wierzyciel może zwrócić się do sądu o przysądzenie długu. Można wystąpić z wnioskiem o wydanie nakazu sądowego lub z pozwem, który może być rozpatrywany w trybie postępowania nakazowego lub w ramach zwykłego przewodu sądowego.
Pozew o wydanie nakazu sądowego
Długi (obowiązki pieniężne) powstające z tytułu niewykonania umowy są rozpatrywane przez sąd w ustalonym trybie w oparciu o wniosek wierzyciela. Zanim pozew o przysądzenie długu zostanie złożony przed sądem wierzyciel powinien ocenić wszystkie warunki, które mogłyby być podstawnie uznane za niewystarczające do wszczęcia postępowania sądowego, t. j. taki wniosek może być odrzucony, ponieważ np. powinien był być wykorzystany jako pozew w przewodzie sądowym lub w postępowaniu nakazowym.
Pozew nie jest rozpatrywany w ustalonym trybie, gdy:
- w momencie złożenia pozwu o wydanie nakazu sądowego wierzyciel nie wykonał należnego zobowiązania (lub jego części), której spłacenia się żąda, zaś dłużnik żąda jego wykonania;
- wykonanie zobowiązania w częściach nie jest możliwe, a wierzyciel żąda wykonania części zobowiązania;
- dłużnik mieszka zagranicą lub jego siedziba znajduje się zagranicą;
4. nieznane jest miejsce zamieszkania i miejsce pracy dłużnika.
W przypadku, gdy na wniosek wierzyciela zostanie wszczęta sprawa sądowa i po orzeczeniu sądu wyjaśni się, że miejsce zamieszkania i miejsce pracy dłużnika nie są znane, sąd unieważnia nakaz sądowy i nie rozpatruje pozwu wierzyciela.
W pozwie w sprawie nakazu sądowego na Litwie ma być wskazane:
1) imię, nazwisko wierzyciela, osobisty numer identyfikacyjny, zaś w przypadku, gdy wierzycielem jest osoba prawna – pełna nazwa osoby prawnej, adres siedziby, numer nadany w rejestrze, numer konta bankowego oraz rekwizyty instytucji kredytowej, a także nazwa i adres przedstawiciela, gdy pozew został złożony przez przedstawiciela osoby prawnej;
2) nazwisko dłużnika, osobisty numer identyfikacyjny (jeśli jest znany), zaś w przypadku, gdy dłużnikiem jest osoba prawna – pełna nazwa, adres siedziby, numer nadany w rejestrze, numer konta bankowego oraz rekwizyty instytucji kredytowej;
3) żądana kwota, jeśli prosi się o przysądzenie przedmiotu – cena rynkowa przedmiotu, nazwa i szczegółowy opis;
4) wysuwa się żądanie i faktyczne jego uzasadnienie;
5) umotywowany wniosek, jeśli jest podstawa, by wobec dłużnika zastosować czasowe środki zabezpieczające i dane o stanie majątkowym dłużnika;
6) potwierdzenie, że brak powyżej wymienionych uzasadnień;
7) lista dokumentów załączonych do pozwu.
Po tym, gdy pozew zostaje przyjęty, sąd bezzwłocznie i nie później niż następnego dnia wydaje nakaz sądowy dla kredytodawcy i rozwiązuje kwestię stosowania wobec dłużnika czasowych środków zabezpieczających (na prośbę kredytodawcy). Gdy sąd, na prośbę Kredytodawcy, stosuje czasowe środki zabezpieczające, odpis nakazu sądowego w dniu wydania nakazu jest wysyłany do komornika, do rejestru zarządców nieruchomości lub do innego wykonawcy, który np. nakłada areszt dopóki dług nie zostanie spłacony wierzycielowi.
Nakaz sądowy Republiki Litewskiej staje się prawomocny, jeśli w terminie 20 dni od doręczenia dłużnikowi nakazu spłaty wierzycielowi nakazanej kwoty (łącznie z należnościami z tytułu opóźnienia oraz kosztów procesowych), dłużnik nie składa sprzeciwu od nakazu zapłaty. Jeśli dłużnik w terminie 20 dni nie wystąpi do sądu z odwołaniem, wówczas nakaz sądowy staje się prawomocny i na prośbę wierzyciela wydawany jest nakaz przymusowego wyegzekwowania, którego dokonuje komornik.
Postępowanie nakazowe w Republice Litewskiej
Pozew w sprawie przysądzenia długu na Litwie może być rozpatrywany również w trybie postępowania nakazowego. Aby taki pozew był rozpatrzony w trybie postępowania nakazowego, wysuwane żądanie powinno być poparte dowodami przedstawionymi na piśmie. W danym przypadku spór jest rozpatrywany w oparciu o dokumenty, w trybie procesu pisemnego, bez udziału stron. Gdy sąd postanawia, że przedstawione na piśmie dowody są wystarczające na istnienie długu, wówczas w terminie 14 dni wydaje preliminarny wyrok, który jest wysyłany pozwanemu. Jeśli pozwany w terminie 20 dni nie przedstawi sprzeciwu od preliminarnego wyroku, to orzeczenie wchodzi w życie i na jego podstawie wydawany jest tytuł wykonawczy.
Rozpatrywanie sporu w sądzie Republiki Litewskiej
Oprócz powyżej wymienionych zwykłych procesów możliwe jest rozpatrywanie sporu w oparciu o ogólne zasady przewodu sądowego. Jednak taki sposób odzyskania należności jest najdłuższy. Warto go stosować wówczas, gdy dług trudno jest udowodnić przy pomocy dowodów pisemnych. Do sądu wnosi się pozew, przygotowuje się do rozprawy sądowej, strony wymieniają się odpowiednimi dokumentami procesowymi (pozew, odpowiedź na pozew, duplika, tryplika). Mogą być wyznaczone maksymalnie dwa posiedzenia przygotowawcze i dopiero po tym wyznacza się rozpatrywanie sprawy na posiedzeniu sądu.