Procedura zajęcia majątku
Zajęcie majątku to tymczasowy zakaz lub ograniczenie prawa własności do majątku albo jego poszczególnych elementów – zarządzania, korzystania lub rozporządzania – stosowany na mocy przepisów prawa obowiązujących w Republice Litewskiej. Jednym z podstawowych i niezbędnych warunków postępowania egzekucyjnego jest właściwa wycena majątku, z którego może być prowadzona egzekucja, ponieważ proces ten wiąże się ze zmianą podmiotu prawa własności bez zgody właściciela.
Orzeczenia sądowe w sprawach majątkowych są zazwyczaj wykonywane przez skierowanie egzekucji do majątku dłużnika, znajdującego się u niego lub u innych osób. Jeśli dłużnikiem jest osoba prawna, egzekucja w pierwszej kolejności kierowana jest do środków znajdujących się na rachunkach bankowych lub w innych instytucjach kredytowych. W przypadku braku wystarczających środków pieniężnych, egzekucja obejmuje inne składniki majątku dłużnika.
Zajęcie majątku
Komornik dokonuje zajęcia majątku dłużnika, sporządzając protokół zajęcia majątku. Komornik nie może zająć majątku w większym zakresie, niż jest to niezbędne do pokrycia dochodzonej kwoty i kosztów egzekucyjnych. Zajmując majątek, komornik dokonuje jego wyceny według cen rynkowych, uwzględniając zużycie majątku oraz opinie wierzyciela i dłużnika obecnych przy zajęciu. W przypadku sprzeciwu wobec wyceny lub wątpliwości co do wartości majątku, komornik może zlecić wykonanie ekspertyzy. Sprzeciw wobec wyceny można wnieść w terminie do pięciu dni od dnia zajęcia majątku albo od dnia doręczenia protokołu zajęcia. W przypadku wyceny dokonanej przez biegłego, wartość ustalona przez eksperta jest uznawana za obowiązującą.
Kodeks postępowania cywilnego
Litewski Kodeks postępowania cywilnego przewiduje instytucję ponownej wyceny majątku, której celem jest zapewnienie prawidłowej wyceny zajętego majątku w przypadku zmiany jego wartości, w celu ochrony praw i uzasadnionych interesów stron postępowania egzekucyjnego. Ponowna wycena następuje, gdy komornik lub strony postępowania uzyskają informację o istotnym wzroście lub spadku wartości majątku.
Możliwość korzystania z zajętego majątku
Zajęty majątek komornik zazwyczaj pozostawia pod zarządem osoby, u której dokonano zajęcia. W razie potrzeby może go przekazać do przechowania innemu podmiotowi, również wierzycielowi lub samemu go przechowywać. Osoba przechowująca majątek może z niego korzystać, o ile nie prowadzi to do jego zniszczenia lub utraty wartości. Jeżeli przechowujący nie jest dłużnikiem ani jego krewnym, przysługuje mu wynagrodzenie i zwrot poniesionych kosztów przechowywania.
Zajęte przez komornika:
- papiery wartościowe materialne,
- sztabki metali szlachetnych (złota, platyny, srebra),
- samorodki,
- półprodukty i wyroby przeznaczone do celów produkcyjnych i laboratoryjnych,
- diamenty,
- a także biżuteria
- inne wyroby ze złota, srebra, platyny i metali z grupy platynowców,
- kamienie szlachetne,
- perły oraz ich złom są przekazywane do przechowania bankowi obsługującemu komornika w miejscu, w którym znajduje się sąd.
Jeżeli egzekucja jest skierowana na nieruchomości lub inne mienie podlegające rejestracji zgodnie z przepisami, komornik ustala, czy cały ten majątek należy do dłużnika, jaka jest jego rzeczywista wartość, a także czy majątek nie jest obciążony hipoteką, nie został zajęty oraz jakie ograniczenia są nałożone na ten majątek. Przed przystąpieniem do sprzedaży wspomnianego mienia, w aktach egzekucyjnych muszą znaleźć się pisemne dane z odpowiedniego rejestru potwierdzające przynależność majątku do dłużnika oraz nałożone na niego ograniczenia.
Podsumowanie
Jeśli komornik naruszył przepisy dotyczące wyceny według cen rynkowych lub nie uwzględnił sprzeciwu stron, wierzyciel lub dłużnik mogą złożyć skargę w trybie przewidzianym prawem. W przypadku stwierdzenia naruszenia, sąd uznaje działanie komornika za bezprawne i zobowiązuje go do ponownego wykonania czynności.