Umowa najmu ziemi
Najem ziemi – zgodnie z umową najmu ziemi, jedna strona (wynajmujący) zobowiązuje się przekazać za wynagrodzeniem drugiej stronie (najemcy) określoną w umowie działkę ziemi do czasowego zarządzania i użytkowania zgodnie z przeznaczeniem oraz warunkami określonymi w umowie, a najemca zobowiązuje się płacić ustalony w umowie czynsz najmu ziemi.
Przedmiotem umowy najmu ziemi może być działka państwowa lub prywatna (lub jej część), ukształtowana zgodnie z projektem zagospodarowania przestrzennego lub innym szczegółowym dokumentem planowania przestrzennego i zarejestrowana zgodnie z przepisami w publicznym rejestrze.
Najem ziemi
Umowa najmu ziemi musi mieć formę pisemną. Strony mogą powoływać się na umowę wobec osób trzecich tylko wtedy, gdy została ona zarejestrowana w publicznym rejestrze zgodnie z przepisami prawa Republiki Litewskiej. Do umowy należy dołączyć plan wynajmowanej działki, a w przypadku najmu na okres do trzech lat – schemat działki. Dokumenty te stanowią integralną część umowy.
Wynajmujący ziemię prywatną
Wynajmującym ziemię prywatną jest właściciel tej ziemi. Umowę najmu ziemi państwowej może zawrzeć, w granicach swojej kompetencji, naczelnik okręgu, organ samorządowy lub inna instytucja wykonująca funkcje zarządcy ziemi państwowej (w Republice Litewskiej). Działka będąca współwłasnością kilku osób może zostać wynajęta tylko za pisemną zgodą wszystkich współwłaścicieli. Najemcą ziemi może być osoba fizyczna lub prawna z Republiki Litewskiej lub z zagranicy.
Wysokość czynszu za najem ziemi prywatnej ustalana jest w drodze porozumienia między wynajmującym a najemcą. Wysokość czynszu za ziemię państwową (wynajmowaną bez przetargu) ustala się zgodnie z przepisami prawa Republiki Litewskiej.
Najemca gruntu, za pisemną zgodą wynajmującego
Najemca ziemi, który uzyskał pisemną zgodę wynajmującego, ma prawo oddać wynajętą ziemię w podnajem, zgodnie z warunkami określonymi w umowie najmu. Ziemia rolna nie może być podnajmowana w celu innym niż przewidziany w umowie.
Po wygaśnięciu umowy najmu
Po upływie okresu najmu lub przedterminowym rozwiązaniu umowy, właściciel ziemi zobowiązany jest wypłacić odszkodowanie za budynki, budowle i urządzenia, jeżeli ich budowa została przewidziana w umowie najmu. Jeśli nieruchomości te pozostają własnością byłego najemcy, ma on prawo do służebności gruntowej, jeżeli zostało to określone w umowie najmu lub odrębnym pisemnym porozumieniu. Jeśli obiekty zostały wybudowane bez zezwolenia lub w sposób niezgodny z umową, najemca ma obowiązek je usunąć i uporządkować działkę. W przeciwnym razie robi to wynajmujący na koszt najemcy, lub obiekty przechodzą na własność wynajmującego (jeżeli spełniają wymagania dokumentów planowania przestrzennego), i są legalizowane zgodnie z przepisami.
Umowa najmu ziemi wygasa, gdy:
- Upływa termin najmu;
- Najemca (osoba fizyczna) umiera, a spadkobiercy nie przejmują praw i obowiązków lub ich brak;
- Najemca (osoba prawna) zostaje zlikwidowany;
- Wynajmowana ziemia zostaje sprzedana, podarowana lub w inny sposób przeniesiona na najemcę;
- Ziemia zostaje wywłaszczona na cele publiczne (na Litwie);
- Gdy umowa najmu ziemi zostaje rozwiązana przed terminem na żądanie wynajmującego (najemca używa ziemi niezgodnie z umową lub podstawowym przeznaczeniem gruntu; jeżeli najemca gruntu nie płaci czynszu przez ponad trzy miesiące od ustalonego w umowie terminu płatności);
- Gdy umowa najmu ziemi zostaje rozwiązana przed terminem na żądanie najemcy (w przypadku najmu ziemi rolnej – po uprzednim powiadomieniu wynajmującego nie później niż na trzy miesiące wcześniej, a w przypadku gruntu o innym przeznaczeniu – nie później niż na dwa miesiące wcześniej);
- Na mocy porozumienia stron.
Podsumowanie
W przypadku, gdy dzierżawa ziemi wygasła, a inne osoby ubiegają się o dzierżawę ziemi na tych samych warunkach, co były dzierżawca, były dzierżawca ziemi ma prawo pierwszej odmowy zawarcia nowej umowy dzierżawy ziemi, pod warunkiem, że były dzierżawca ziemi wypełnił swoje zobowiązania wynikające z umowy najmu ziemi.