Definicja zdolności prawnej
Zdolność prawna cywilna jest jedną z podstawowych cech osoby prawnej.
Zdolność prawna osoby prawnej to możliwość posiadania praw i obowiązków przewidzianych przez przepisy prawa cywilnego lub przez nie niedozwolonych. Zdolność do czynności prawnych osoby prawnej to możliwość samodzielnego nabywania praw i obowiązków oraz ich realizowania poprzez własne działania. W Republice Litewskiej zdolność prawna osoby prawnej powstaje równocześnie ze zdolnością do czynności prawnych, dlatego termin „zdolność do czynności prawnych” w odniesieniu do osób prawnych jest rzadko stosowany; czasami zastępuje się go terminem „podmiotowość”, który obejmuje zarówno zdolność prawną, jak i zdolność do czynności prawnych. Zdolność prawna osoby prawnej powstaje z chwilą jej rejestracji, a w przypadkach przewidzianych przez litewski Kodeks cywilny – od momentu utworzenia osoby prawnej, nawet bez konieczności rejestracji.
Ograniczenia i rodzaje zdolności prawnej osób prawnych
Zdolność prawna osoby prawnej w Republice Litewskiej może być ograniczona wyłącznie na podstawie i w trybie określonym przez przepisy prawa. Ograniczenie zdolności prawnej konkretnej osoby prawnej może nastąpić jedynie na mocy orzeczenia sądu.
Prywatne osoby prawne mogą posiadać i nabywać wszelkie prawa i obowiązki cywilne, z wyjątkiem tych, których nabycie wymaga określonych cech osoby fizycznej, takich jak płeć, wiek czy pokrewieństwo. Prywatne osoby prawne to podmioty powołane w celu zaspokajania interesów prywatnych. Mogą one prowadzić dowolną działalność gospodarczą, nawet jeżeli nie została ona wskazana w statucie, z wyjątkiem działalności zakazanej przez prawo. Przykładowo, zamknięta spółka akcyjna może prowadzić nie tylko dowolną działalność gospodarczą, ale także zabezpieczyć zobowiązanie swojego akcjonariusza wobec banku umową poręczenia, nawet jeśli taka możliwość nie została przewidziana w statucie spółki – o ile nie przynosi to szkody spółce działającej dla zysku. Tak więc prywatne osoby prawne posiadają ogólną (uniwersalną) zdolność prawną, jednak prawo nie zabrania im przewidzieć w dokumentach założycielskich zakazu prowadzenia określonej działalności, np. zbyt ryzykownej.
Publiczne osoby prawne posiadają szczególną zdolność prawną. Mogą one nabywać jedynie takie prawa i obowiązki cywilne, które nie są sprzeczne z ich dokumentami założycielskimi ani z celami działalności. Publiczne osoby prawne to podmioty założone przez państwo, samorządy, ich instytucje lub inne podmioty, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, i których celem jest zaspokajanie interesu publicznego (np. państwowe i samorządowe przedsiębiorstwa, instytucje publiczne, organizacje religijne itp.). Cele działalności publicznych osób prawnych muszą być jasno i szczegółowo określone w dokumentach założycielskich, z uwzględnieniem dziedziny i rodzaju działalności.