Prawo do składania skarg na etapie postępowania przygotowawczego
Od czynności procesowych i decyzji podejmowanych na etapie postępowania przygotowawczego w dużej mierze zależy, jaka decyzja zostanie ostatecznie podjęta w sprawie. Należy zapewnić gwarancje, że wszystkie działania i decyzje na tym etapie będą podejmowane zgodnie z przepisami ustawy. Podstawową gwarancją jest prawo uczestników postępowania, którzy mają w sprawie samodzielny interes, do składania skarg na działania i decyzje funkcjonariusza prowadzącego postępowanie przygotowawcze, prokuratora oraz sędziego śledczego.
Podejrzany, obrońca, pokrzywdzony, powód cywilny, pozwany cywilny oraz przedstawiciele podejrzanego, pokrzywdzonego, powoda cywilnego i pozwanego cywilnego mają równe prawo do składania skarg na etapie postępowania przygotowawczego.
Zaskarżanie działań i postanowień funkcjonariusza prowadzącego postępowanie przygotowawcze oraz prokuratora na Litwie
Czynności procesowe i postanowienia funkcjonariusza prowadzącego postępowanie przygotowawcze są zaskarżane do prokuratora nadzorującego i kontrolującego to postępowanie. Decyzja prokuratora w sprawie skargi nie jest ostateczna – w przypadku odmowy jej uwzględnienia można wnieść skargę do sędziego śledczego. Skargę można złożyć na dwa sposoby: bezpośrednio do prokuratora lub za pośrednictwem funkcjonariusza, którego działania lub postanowienia są kwestionowane.
Skargi na działania i decyzje prokuratora składa się do prokuratora wyższego szczebla. Jeśli prokurator wyższego szczebla odmówi uwzględnienia skargi, jego decyzja może zostać zaskarżona do sędziego śledczego.
Zaskarżanie działań procesowych i postanowień sędziego śledczego na Litwie
Skargi na czynności procesowe wykonywane przez sędziego śledczego oraz jego postanowienia składa się do prezesa sądu rejonowego, w którym pracuje dany sędzia. Prezes sądu rejonowego może rozpatrzyć skargę samodzielnie lub zlecić to swojemu zastępcy. Prezes sądu rejonowego lub jego zastępca musi rozpatrzyć skargę w ciągu pięciu dni od jej otrzymania. Mogą również zwołać posiedzenie sądu – wtedy w jego trakcie mogą uczestniczyć prokurator, obrońca podejrzanego oraz osoba, która złożyła skargę. Zatrzymany podejrzany może zostać doprowadzony do prezesa sądu rejonowego, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Postanowienie wydane przez prezesa sądu rejonowego lub jego zastępcę jest ostateczne i nie podlega dalszemu zaskarżeniu.
Uczestnicy postępowania mogą składać skargi nie tylko na etapie postępowania przygotowawczego, lecz także w kolejnych etapach.
Po zakończeniu postępowania przygotowawczego możliwe są trzy różne procedury odwoławcze:
- złożenie apelacji,
- złożenie kasacji,
- zaskarżenie orzeczenia sądu niższej instancji do sądu wyższej instancji.